Het suikermetabolisme van tumorcellen stimuleert hun eigen groei. En dat hebben ze geërfd van gistcellen, blijkt uit Vlaams onderzoek dat zojuist verscheen in Nature Communications.

Het zou zomaar kunnen betekenen dat je kankerpatiënten beter op een glucosevrij dieet kunt zetten, al is het nog te vroeg om daar harde conclusies over te trekken.

De publicatie van Johan Thevelein en collega’s van de KU Leuven, de Vrije Universiteit Brussel en het Vlaamse biotech-instituut VIB komt voort uit een in 2008 gestart onderzoek naar het zogeheten Warburgeffect. Dat houdt in dat tumorcellen de neiging hebben om over te schakelen van aerobe afbraak van suikers naar anaerobe glycolyse, waarbij melkzuur wordt gevormd. Dat laatste proces is veel minder efficiënt maar gaat een stuk sneller, en in een tumor met krakkemikkige bloedvaten is het wel handig als je geen zuurstof nodig hebt.

Dat Warburgeffect treedt ook op in (kerngezonde) gistcellen, en dáár hebben Thevelein en collega’s zich op geconcentreerd. Voordeel van die gistcellen is dat ze in veel meer opzichten op zoogdiercellen zitten maar dat ze allerlei later geëvolueerde mechanismes missen, die tijdens het onderzoek het plaatje zou kunnen verstoren.

En dat leidde tot de ontdekking dat fructose 1,6-difosfaat (zie de afbeelding),één van de tussenproducten van de glycolyse, zogeheten Ras-signaaleiwitten activeert die bij gisten bona fide groeibevorderaars zijn maar bij mensen zo’n beetje de moeder van alle kankerbevorderaars. Het kwam aan het licht dankzij een gemuteerde giststam genaamd tps1Δ, wiens glycolyse op hol slaat zodra je hem een beetje glucose voert. Naar nu blijkt, wordt Ras dan eveneens hyperactief.

Hoe dat precies werkt is nog niet duidelijk, maar het gevolg des te meer: bij de gistcellen zet de extra Ras-activiteit aan tot apoptose oftewel celdood, maar bij een menselijke tumor stimuleert het de groei waardoor het Warburgeffect alleen maar erger wordt en Ras nóg sterker wordt gestimuleerd.

Voer je tps1Δ galactose in plaats van glucose, dan is er niets aan de hand.

Wat precies het Warburgeffect in tumoren veroorzaakt is ook nog steeds niet bekend, en Thevelein gaat nu onderzoeken of dát soms ook is af te leiden uit het gedrag van gistcellen.

bron: VIB