Stamcellen uit een menselijke lever of een alvleeskliertumor zijn nu ook in het lab te kweken. Zo kun je er in alle rust ‘personalized medicine’ op uitproberen en wellicht kun je zo zelfs ooit donororganen gaan kweken, schrijven Utrechtse onderzoekers in twee publicaties in Cell.

Het volgt op Amerikaans onderzoek dat vorig jaar levensechte maag- en darmwanden in petrischaaltjes opleverde. In een commentaar verklapte geneticus Hans Clevers toen al dat die kunstlever er aan kwam. De alvleesklier, een samenwerkingsproject met het Cold Spring Harbor Lab in New York, staat al sinds oudjaar online maar tot nu toe is er weinig ruchtbaarheid aan gegeven.

De nu in Cell beschreven leverkweekmethode, die vrijwel helemaal binnen Clevers’ Hubrecht Instituut en het UMC Utrecht tot stand kwam, gaat uit van een klein beetje weefsel uit het galkanaal van een al dan niet gezonde lever. Eén stamcel is in feite al voldoende. Na een paar maanden kweken heb je een voorraad celklompjes die ‘bipotent’ zijn: ze kunnen verder uitgroeien tot de twee celtypes die in een lever voorkomen, namelijk epitheelcellen en hepatocyten. Deze ‘organoids’ zijn zowel qua structuur als qua DNA zeer stabiel: je kunt ze langere tijd bewaren, of ze klonen en dan een nieuw kweekje in handen krijgen dat er vrijwel hetzelfde uitziet.

En die organoids kun je verder laten differentiëren tot functionele menselijke hepatocyten, iets wat eerder alleen met muizenweefsel wilde lukken. Het is in Utrecht al gelukt om ze te transplanteren in beschadigde muizenlevers, waar ze inderdaad leken aan te slaan.

Er zijn ook al organoids gekweekt uit weefsel van patiënten met een erfelijke leveraandoening, en die bleken inderdaad representatief voor die aandoening te zijn.

bron: Cell, Hubrecht Instituut