Onlangs viel het boek More with less – Welcome to the precision economy van Alle Bruggink en Diederik van der Hoeven met een klap bij mij op de deurmat.

De eerste auteur kan ik met recht een oude bekende van me noemen. Begin jaren tachtig benaderde hij me voor het eerst. Mét een interessante vraag: is het economisch aantrekkelijker om enzymen te gebruiken voor de synthese van optisch zuiver D-4-hydroxy­fenylglycine? Hij vroeg dit toentertijd als onderzoeksdirecteur van Océ-Andeno, het bedrijf dat deze zijketen van semisynthetische penicillines (SSP’s) en cefalosporines (SSC’s) volledig chemisch produceerde. Graag greep ik de vraag van Alle aan om met een groep studenten de toen recente relevante octrooien te bestuderen en van het meest veelbelovende, het Kanegafuchi-octrooi, een procesontwerp te maken. Ons uiteindelijk antwoord: ja, die enzymen zijn straks concurrerend. En, inderdaad, een jaar later, in 1985, bouwde Kanegafuchi de eerste ‘groene’ fabriek ervoor in Singa­pore. DSM nam in 1987 Océ-Andeno over. In de jaren negentig was Alle trekker van het succesvolle Chemferm-project.Chemferm was een joint venture van DSM en Gist-brocades, producenten van respectievelijk zijketens en kernen van semisynthetische SSP’s en SSC’s. Aan dit publiek-private samenwerkingsverband namen naast deze drie bedrijven nog vijf universitaire onderzoeksgroepen deel, waaronder die van mij. Tijdens het project kocht DSM in 1998 Gist-brocades en fuseerden de drie bedrijven. In maart 2001 startten ze met een cefalexineproductieproces op basis van enzymen en een genetisch gemodificeerde Penicillium-stam. Het aantal processtappen, energiegebruik, oplosmiddelen, kosten en afval verminderden in dit groene proces sterk. Een en ander is een opmaat naar de industriële biokatalyse. Dat is een van de pijlers van de precisie-economie, waarop het boek uitgebreid ingaat.

De auteurs zijn al jaren met pensioen, maar zitten niet stil. Ze hebben zich gespecialiseerd in duurzame en groene technologie, schrijven erover, en onderhouden de interessante website Bio Based Press. Na een eerste scan van hun nieuwe boek weet ik het zeker: dit gaat mee in mijn koffer naar Kreta.

 

Hans Tramper, emeritus hoogleraar bioprocestechnologie, Wageningen University & Research.