Is duurzaamheid een universumbrede uitdaging? Astrofysicus Adam Frank van de University of Rochester, New York, denkt van wel.

In het tijdschrift Astrobiology stelde hij onlangs dat élke technologisch georiënteerde beschaving een aanslag doet op het klimaat en de grondstofvoorraad van haar planeet. Anders komt haar technologie namelijk nooit van de grond.

Wie weet hoe vaak dit al is misgegaan. Franks simpele rekenmodel leverde vier scenario’s op, waarvan er slechts een goed afloopt. In die situatie beseft de beschaving tijdig dat ze toe moet werken naar een duurzame steady state die haar planeet kan trekken. In het tweede scenario loopt de groei juist uit de hand, zodat hulpbronnen uitgeput raken en het grootste deel van de populatie weer uitsterft – Frank zegt zelf dat hij zich heeft laten inspireren door theorieën over Paaseiland. In de overige gevallen is de steady state zelfs de nuloplossing. De klimaatverandering wordt te laat onderkend om een exponentiële verloederingscurve nog permanent te kunnen ombuigen. Doe je niets, dan wordt je planeet onbewoonbaar. Maar grijp je wel in, dan gaat het hooguit tijdelijk iets beter en ga je er even later alsnog allemaal aan.

Vooral dat laatste scenario is natuurlijk koren op de molen van zowel links als rechts. De klimaatkerk roept om boetedoening. En sceptici kunnen lekker kolen blijven stoken ‘omdat het toch niet uitmaakt’.

Maar tussen de regels door verkleint Franks theorie ook de kans dat er überhaupt technologisch georiënteerde aliens bestaan. Het is best mogelijk dat duurzaamheid kan samengaan met armada’s van vliegende schotels, al zou ondergetekende niet weten hoe. Maar hoe groot is de kans dat op een planeet voldoende hulpbronnen aanwezig zijn om er serieus misbruik van te maken? Als plantengroei een typisch aards verschijnsel is, zijn fossiele brandstoffen dat automatisch ook. En zonder olie en gas hadden wij nu óók geen zonnepanelenfabrieken gehad.

Het zou zomaar kunnen dat onze planeet unieker is dan gedacht. Misschien dat de rest van het heelal barst van het leven, maar het is daar wel veroordeeld tot een minimaal ambitieniveau. Toch maar niet uitsterven, dus? Laten wij chemici snel een manier verzinnen om alle overtollige CO2 uit de atmosfeer te halen voordat Frank gelijk krijgt.